وروستی
د پاکې هوا نړۍ‌والې ورځې په مناسبت د چاپېريال ساتنې ملي ادارې عمومي رئیس شاه زمان ميوندي وينا
حاضرین محترم!
امسال ما حالتی را تجربه کردیم؛ که در طول تاریخ بی سابقه بود. شیوع ویروس کرونا بخش بزرگ از زندگی ما را متوقف ساخت؛ که این برای ما یک تجربه منفی بود، ولی با وجود آن یک بعد مثبت نیز داشت؛ که تجربه داشتن هوای پاک و آسمان آبی بود، ما در طول بیست سال گذشته تا این اندازه هوای پاک را به خصوص در شهر کابل تجربه نه کرده بودیم.
داشتن هوای پاک و آسمان آبی به طور دوامدار در شهر کابل به خصوص در فصل زمستان ناممکن نیست! صنعتی ترین و پرنفوس ترین شهرهای جهان توانسته اند؛ هوای پاک داشته باشند. ما هم میتوانیم به این هدف برسیم. اما این وظیفه فقط یک اداره نیست، بلکه ادارات ذیربط و همه اقشار جامعه باید در این امر سهم فعال داشته باشند.
سه پیشنهاد عمده این است که؛ اول؛ هر یک ما مبارزه برای داشتن هوای پاک را جدی بگیریم، در این بخش از رهبری جمهوری اسلامی افغانستان سپاسگزارم؛ که به این موضوع توجه جدی دارند، دوم؛ هر نهاد و فرد باید در این بخش مسوولیت خود را درک نموده و اقدام نماید و سوم؛ نیاز است که همه ما مسوولیت دیگر ادارات و نهاد ها را در این زمینه درک نموده و از آنها خواهان اقدامات شویم.
هموطنان گرامی!
از فواید هوای پاک این است؛ که صحت روحی و جسمی ما تأمین خواهد بود؛ و در این صورت فعالیت های سودمندِ ما افزایش خواهد یافت، همچنان ما را در رسیدن به رشد اقتصادی و اهداف انکشاف پایدار کمک خواهد نمود. و در تصویر بزرگ داشتن هوای پاک؛ ما را در مبارزه با پدیده تغییر اقلیم، که برای ما یکی از مشکلات بزرگ است، کمک خواهد کرد.
حضار گرامی!
با در نظرداشت موارد یاد شده؛ میخواهم به سه موضوع (منابع آلودگی هوا، نقش سکتور ها و نقش اداره ملی حفاظت محیط زیست) تمرکز نمایم؛
اول: منابع آلودگی هوا؛
نظر به ارزیابی های اخیر اداره ملی حفاظت محیط زیست، آلودگی هوا در شهر کابل در فصل زمستان بیشتر از ده ها منبع و عامل دارد، که این منابع را به تفکیک فیصدی در 5 کتگوری تقسیم مینماییم.
· سوخت زغال سنگ، تیل بی کیفیت و سایر مواد آلوده کننده برای تسخین و تأمین برق شهرک ها، بلند منزل ها و خانه ها در آلودگی هوا 30% سهم دارد.
· وسایط نقلیه در حدود 25% در آلودگی هوا نقش دارند.
· سهم فعالیت های صنعتی در حدود 20% است.
· موجودیت سرک ها و جاده های خامه 15% نقش دارد.
· و متباقی 10% آلودگی هوا ناشی از سایر منابع میباشد.
دوم: نقش سکتورها و ادارات مسؤل؛
اگر به آمار یاد شده توجه نماییم؛ سه سکتور در این زمینه نقش عمده دارند؛ ترانسپورت، انرژی و فعالیت های صنعتی،که در مجموع این سه سکتور 90% آلودگی هوا را تشکیل میدهند.
نقش سکتور ترانسپورت؛
سکتور ترانسپورت در حدود 40% در ایجاد آلودگی هوای شهر کابل سهم دارد. پس نیاز است؛ تا وزارت محترم ترانسپورت، ریاست محترم ترافیک و شاروالی محترم کابل؛ در مورد تنظیم ترانسپورت عامه شهری، ایجاد مراکز معاینات تخنیکی انتشارات دود وسایط نقلیه، قیر ریزی جاده ها و سرک های خامه، تنظیم دست فروشان، تنظیم ازدحام ترافیکی و سایر موارد اقدامات جدی و بیشتر نمایند.
نقش سکتور انرژی؛
تأمین برق دوامدار، پاک و با قیمت مناسب در سکتور انرژی، که 30% آلودگی هوا را تشکیل میدهد، با اهمیت است؛ در این بخش از اداره خدمات انرژی و شرکت برشنا توقع توجه بیشتر میگردد.
و به منظور اینکه هموطنان ما در بخش تسخین از زغال سنگ و مواد آلوده کننده استفاده نکنند، ما به تیل و گاز با کیفیت و قیمت مناسب نیاز داریم، بناءً از ریاست عمومی تصدی مواد نفتی و گاز مایع و بخصوص سکتور خصوصی توقع داریم؛ در زمینه تأمین آن توجه جدی نمایند.
نقش سکتور خصوصی و صنعت؛
سهم فعالیت ها و تاسیسات صنعتی و فابریکات در آلودگی هوای شهر کابل حدود 20 % محاسبه گردیده است. بنابر این، از تمام مالکین فابریکات، ریگریشن ها، داش های خشت پزی، گچ پزی وغیره یکبار دیگر تقاضای جدی مینماییم؛ تا در زمینه نصب فلتر تصفیه دود، انتقال تکنالوژی های پاک و استفاده از مواد و انرژی های پاک تلاش نموده و سهم بارز شان را در امر مبارزه با آلودگی هوا ایفا نمایند. در غیر آن، ادارات حکومتی ناگزیر میشوند؛ از مویدات، جریمه ها و معرفی به مراجع عدلی و قضایی استفاده نمایند.
هموطنان عزیز!
بخش سوم؛ نقش و مسولیت های اداره ملی حفاظت محیط زیست است.
این اداره بر مبنای قانون حفاظت محیط زیست کشور، یک اداره ناظر، تنظیم کننده و پالیسی ساز می باشد و این فعالیت ها را انجام داده است:
o طی یک ماه گذشته نظارت جدی از 3000 فعالیت آلوده کننده مانند؛ شهرک ها، بلند منزل ها، اصناف، فابریکات و غیره؛ در 22 ناحیه شهر کابل آغاز گردیده؛ که تا حال بیشتر از 1200 فعالیت نظارت شده و از 106 فعالیت تعهد جهت نصب فلتر اخذ گردیده است. البته از فعالیت های یاد شده برای بار دوم نیز نظارت جدی خواهد شد و در صورت عدم اقدام با آنها برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
o تدویر ده ها برنامه آگاهی دهی و آموزشی مختلف طی سال 1399
o تدوین اسناد تقنینی، تعدیل قانون محیط زیست و مقرره کاهش و جلوگیری از آلودگی هوا
o تأمین هماهنگی با سکتور ها و ادارات ذیربط در جریان سال؛ با سکتور خصوصی، رسانه ها، جامعه مدنی، ادارات دولتی، پارلمان، علمای کرام و پوهنتون ها.
o ارایه طرح ها و راه حل های مبارزه با آلودگی هوا برای شهر کابل و دیگر شهرهای بزرگ کشور به حکومت، و ارایه ارقام منظم در مورد کیفیت هوای شهر کابل با استفاده از دستگاه های موجود.